Juan Carlos Murillo /
Musika eta musikaz gozatzeko aukerak ez dira ohiko kontzertu eta emanaldietara mugatzen. Musika ulertu eta estimatzeko ez da beharrezkoa karrera oso bat egin edo ordu piloa ikasten eta entzuten ematea. Areago, musika gozatu, dastatu nahi badugu, ulertu eta bestelako ikuspuntutik, entzunpuntutik, sentitu, badira aukera ugari gure esku.
Joan den astean Joseba Lopezortega auzokideak Bilboko kontserbatorioaren zuzendaritza taldearekin izandako elkarrizketa ekarri zigun eta, conser hitza irakurrita, atzera egin nuen, ezinbestean, bertako esperientzietara: eskolak, irakasleak, ikaskideak, gelak, entzunaretoa, … eta, batez ere, entseguak. Koroak eta orkestrak elkarrekin egiten genituen entseguak, zuzendariaren ahalegina, esfortzua, ikasleon marmarra, errietak, errepikapenak, geldialdiak, kontzertuaren aurreko estualdiak …
Produkzioa, emanaldira doan bidea, musikan, beste arlo gehienetan bezala, interesgarriago, kilikagarriago, iruditu zait beti emaitza bera baino; entsegua kontzertua baino.
Gauzak nola egiten diren, nola antolatu, ekoiztu, nola garatzen diren esperimentatzeak haien gainean dugun irudia, ikuspuntua, aberastu egiten du. Horren adibide argia dira, esaterako, han-hemen diren interpretazio zentro edota didaktika-departamentuak, eskola-tailerrak eta besteko dibulgazio-ekimenak. Natura-parke, museo, fabrika, erakunde eta abarren arduradunak … aspaldi jabetu dira komunikazio, dibulgazio eta, bereziki, didaktikaren garrantziaz.
Musikara etorrita, aukera asko ditugu inguruan musikara hurbildu eta produkzioak nola egiten diren ezagutzeko eta gozatzeko, eta, horien artean, umeekin eta familian egitekoak.
Amaraunean arakatuta bertoko erakunde esanguratsu pare bat ekarri nahi ditut gaur hona, didaktika-jardueren adibide, Euskadiko Orkestra Sinfonikoa eta ABAO, hain zuzen.
OSEren, Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren kasuan, asko eta askotarikoak ditugu eskola-ume, gazte, ikastetxe eta familientzako jarduerak. Erakundeak zerbitzu-asmo sendoa erakusten du biztanleria-segmentu zabalagoetara heltzeko eta orkestraren eta gizartearen arteko lotura estuagoa lortzeko estrategiak gauzatuta.
Urteak dira, harreman hori sakontze aldera, orkestraren hezkuntza-departamentuak zenbait jardun-ildo jorratzen dituela:
“Musika Familian” zikloa, denboraldi orotan egiten duena, entzule berriak erakartzeko eta musika jasoaz gozatzeko aukera ahalik eta gehien zabaltzeko. Familiarekin, lagunekin edo gelakideekin har daiteke parte ekintza hauetan, eta entzuleak musika-unibertsoa ezagutzera bideratuta daude. “Musika Familian” zikloa, Gasteizen, Printzipal Antzokian egiten da; Donostian, berriz, Orkestraren egoitzan eta Kursaal Auditoriumean.
Ikastetxeetarako ekimenak ere antolatzen ditu Euskadiko Orkestraren hezkuntza-departamentuak: material didaktikoa, eskola-haurrentzako kontzertuak, musika-eskoletarako proiektuak; tailerrak ikastetxeetan, ikasleak errepertorio eta musika-gaietara hurbiltzeko; bisitak orkestraren egoitzara, orkestraren barne-funtzionamendua ezagutzeko edota ikasleei Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren denboraldi-programa baten entsegu oso baten edo horren zati baten entzunaldira joateko, besteak beste.
ABAOren kasuan, bestalde, badira opera eta opera-muntaia baten barneak ezagutzeko eta horietaz gozatzeko aukerak.
ABAO-OLBE-ren programa didaktikoa duela hogeita bost bat urte sortu zen, opera heldu zein gazteei hurbiltzeko asmoz; musikak, eta operak bereziki, eragiten dituen emozioak ulertu eta goza ditzaten.
Programa didaktikoa arrakastatsua izan da oso, eta urtetik urtera gero eta partaide gehiago eta parte-hartze handiagoa eskuratzen joan izan da: ikastetxeak, eskolak, institutuak, unibertsitate-fakultateak, musika-eskolak, kontserbatorioak, euskaltegiak eta helduentzako hezkuntza-guneak.
Oso programa didaktiko erakargarria da ABAOrena, hainbat fase eta jardueratan antolatuta:
Hitzaldi didaktikoak ikastetxeetan. Opera baten produkzioaren alderdi nagusiak aurkezten zaizkie ikasleei: jantziak, atrezzoa, ekipo teknikoak, … agertoki gainean ikus daitezkeen osagaiak zein ikusten ez diren eta ikusleek normalean ezagutzen ez dituztenak.
Bigarren fase batean backstage-ra bisita gidatuak egiten dira, ikasleek hitzaldietan aurkeztutako elementuak testuinguruan ezagutu eta espazio fisikoarekin lotu ditzaten: jostundegia, kamerinoak, entsegu-aretoak eta agertokia, dekoratuak eta guzti.
Azkenik entseguetara eta ekola-emanaldietara ere joateko aukera dago, opera produkzioaren emaitza jarraitu eta ezagutzeko.
ABAOk jarduera didaktiko horiez gainera, familientzako emanaldiak eta eskola-jarduerak ere antolatzen ditu, ABAO TXIKI programaren baitan, familiako txikienekin zein familiartean operara hurbildu eta operaz gozatzeko.
Aipatutakoak eskura ditugun aukeretako bi baino ez dira, oso aipagarriak, helduak zein umeak, eskolarekin zein familian musika ezagutu eta hobeto dastatzeko, musika “ukitzeko”. Sarean ibilita edo eskolan eta ikastetxean galdetuta gehiago aurkituko ditugu.
Eta, bukatzeko, barkatuko didazue aholku txiki bat ematera ausartzen banaiz: egizue musikaren esperientzia grabazioetatik haratago. Dastatu, sentitu, ikusi, ukitu … familian, eskolan, umeekin, lagunekin, … eta esango didazue.
