Bilbo, 2024ko urtarrilaren 23a, asteartea. Euskalduna Jauregia. Bahiketa harenean (Die Entführung aus dem Serail, KV 384). Singspiel hiru ekitalditan Wolfgang Amadeus Mozarten musikarekin eta Gottlieb Stephanieren alemanezko libretoarekin, Christoph Friedrich Bretznerren Belmonte und Konstanze oder Die Entführung aus dem Serail lana oinarri hartuta. Obra Vienako Burgtheater-ean estreinatu zen 1782ko uztailaren 16an.

Mariano Bauduin, eszena zuzendaria. Nicola Rubertelli, eszenografia. Odette Nicoletti eta Marianna Carbone, jantziak. Luigi della Monica, argiak. Ekoizpena, OLBE Bilbao Opera. Juan Antonio Sanabria, Belmonte. Jessica Pratt, Konstanze. Leonor Bonilla, Blonde. Mikeldi Atxalandabaso, Pedrillo. Wojtek Gierlach, Osmin. Wolfgang Vater, Selim Bassa. Bilboko Opera Abesbatza. Euskadiko Orkestra Sinfonikoa. Lucía Marín, musika-zuzendaria. OLBE Bilbao Operaren 72. denboraldia.

JUAN CARLOS MURILLO

Carl Maria von Weberrek zioenez, Bahiketa harenean obran Mozarten esperientzia artistikoa heldutasunera iritsi zen eta adierazpide zehatza aurkitu zuen. Horrela nabarmendu nahi izan zituen Weberrek Mozarten lan honetan azaltzen diren gaztetasuna, indarra eta freskotasuna. Elementu horiek guztiak, salbuespenak salbuespen, ez ziren bereziki atzeman urtarrilaren 23an, asteartea, Euskalduna Jauregian egindako emanaldian.

Bahiketa, Goethe bera hitzik gabe utzi zuena, argi eta garbi nabarmentzen da Salzburgoko maisuaren lanen artean, hala nola XVIII. mendearen azken laurdenean Johann Gottfried Herderrek aipatzen zuen benetako opera alemaniarra eraikitzeko saiakera ugarien artean ere. Obra honek elementu guztien arteko batasuna eta koherentzia behar ditu, sinesgarritasunez eta arrakastaz taularatuko bada, behintzat, eta bi ezaugarri horiek ez ziren bereziki hauteman astearteko emanaldian.

Askotan aipatu izan da Euskalduna Jauregia opera programatzen duen kongresu-jauregia dela, are nabarmenagoa dena Bahiketa bezalako ekoizpenetan. Hala, joan den asteartean auditoriumeko zonalde ezberdinetan eserita zeuden hiru lagunek hiru opera ezberdin entzungo zituzten.

Oberturatik bertatik argi geratu zen hori, perkusio-instrumentuak multzoaren gainetik gehiegi gailentzen baitziren, antzokiko toki batzuetan nabariagoa suertatu zena beste batzuetan baino. Ondorioz, orkestrak ilundu egin zituen, edota erabat estali, tokiaren arabera, abeslarien parte-hartzeetako batzuk, obraren hainbat pasartetan.

Hala ere, berriro diot, ez da justua emaitzaren erantzukizun guztia abeslariei eta orkestrari egoztea, areago Euskalduna Jauregia bezalako auditorium batean, non behin baino gehiagotan aurre egin behar baitiote ingurune desegokiari, bai arlo fisikoan bai akustikoan.

Lucia Marinek, OLBEko orkestra-zuloan debutatzen zuenak, partituraren irakurketa serioegia egin zuen ia une oro, denbora motelekin eta energia gehiago eta, batez ere, bizitasun eta emozio handiagoen falta sentitzen zen uneekin. Emaitza, oro har, hotz eta urruna izan zen, nahiz eta zenbaitetan, oberturan esaterako, joera hori aldatu egin zen.

Haren gidaritzapean, Euskadiko Orkestra sendo eta sinesgarria, kalitate handiko musikariak dituena eta kasu honetan, perkusio sail indartsua erakutsi zuena; malgré soi, batzuetan.

Obraren elementu guztien arteko loturaren beharra aipatu dugu. Hala ere, orkestraren eta eszenan gertatzen zenaren arteko etena nabaria izan zen gaueko zenbait unetan. Horietako batzuetan, kantariak ikusten genituen, partituran zehar mugitzen, orkestrari jarraitu nahian, eta, beste batzuetan, berriz, publikoarengandik aldenduta geratzen ziren, orkestra-zuloak eragiten zuen hesi akustikoa zela eta.

Jessica Prattek hiperbole dramatikorantz eskoratutako Konstanze eskaini zuen, bai alderdi eszenikoan, baita musikalean ere, opera erromantikotik gertuago, adierazpenean, mozartiarrenetik baino, bere maisutasunera eta bere ahots-dohain nabarmen eta frogatuetara joz, batzuetan beharrik gabe, pertsonaiak bizi duen gatazka azpimarratzeko.

Pertsonaiaren gehiegizko izaera dramatikoa edo kantariaren eta orkestraren arteko bat-etortze tonalak sortutako zalantza bakanen batzuk gorabehera, Prattek kantu ederra agertu zuen. Gaitasun handia erakutsi zuen, beste behin ere, bere tesitura osoan, kantu-lerro sendo eta ongi finkatua eta trebetasun eta arintasun nabarmenak obra osoan zehar..

Asteartean, hilak 23, gripeak jota zegoen Moises Marin tenorra Juan Antonio Sanabriak ordezkatu zuen, Opera Berriko L’Elisirreko Nemorino bikainean entzun genuena.

Belmonte mozartiarra eskaini zuen, dotore eta zuzen kantatua eta interpretatua, ahotsari zein estiloari dagokienean, nahiz eta aldian behin goiko pasarteetan bolumen handiagoa eta nolabaiteko souplesse falta izan zitzaizkion, lerro lasaiagoa eta ahalegin txikiagokoa mantentzeko.

Zoritxarrez, orkestra eszenaren gainetik maiz jartzen duen eskergabeko ingurunearen eraginak behin baino gehiagotan ezkutatu zuen Sanabriaren esku-hartzea. Bestalde, haren ahotsa entzungaitz suertatu zen beste tenorrarekin, Atxalandabasorekin, batera eszenatokian zen pasarteetan.

Leonor Bonilla eta Mikeldi Atxalandabaso ahotsetan zein estiloan argi nabarmendu ziren, eta haien Blonde eta Pedrillo benetan sinesgarriak izan ziren.

Leonor Bonillak Blonde freskoa eskaini zuen, distiratsua, ondo interpretatua, kementsua. Graziaz eta trebeziaz kantatu zuen, bere tesitura osoan lerro etengabea eta uniformea erakutsiz, eta Durch Zärtlichkeit und Schmeicheln arian bikain aritu zen, goiko erregistroan duen erraztasunari eta bere tinbrearen freskotasunari esker. Izan ere, Atxalandabasorekin batera, gaueko txalorik espontaneoenak jaso zituen, antzezpenaren erreferentziazko bikotea osatuz.

Mikeldi Atxalandabasok Jauregiko espazio eszenikoa ezagutzen eta menderatzen duela erakutsi zuen. Haren ahotsa argia, segurua eta ondo proiektatua izan zen bere parte-hartze guztietan, bai ahozkoetan, bai kantatuetan, baita agertokiaren ahotik urrun zeuden posizioetatik ere. Atxalandabaso balio segurua da esku hartzen duen opera bakoitzean. Pedrillo jatorra eskaini zuen eszenari dagokionez, bizkorra eta freskoa, eta musikan ahots indartsu eta egokia erakutsi zuen obra osoan zehar.

OLBEn debuta egiten zuen Wojtek Gierlachek Osmin ona antzeztu zuen. Dinamikoa eta ondo interpretatua, eta pertsonaiaren nota ertain eta altuetan kantu eta lerro egokiak dituena, nahiz eta baritonoaren erregistrotik gertuago egon pertsonaiak eskatzen duen baxu sakoneko ahotsetik baino. Zoritxarrez, bere ahotsa desagertu egiten zen beheko erregistroan, sekulako erronka eta zailtasuna pertsonaiari heldu nahi dion edozein baxurentzat.

Wolfgan Vater ondo egon zen eta profesionaltasunez antzeztu zuen Selim Bassaren paper ez-kantatua, nahiz eta nahiko borrokatu behar izan zuen pertsonaiarentzat diseinatutako jantziekin. Bilboko Opera Abesbatzak egoki bete zituen bere bi interbentzio txikiak, beste behin ere.

Obra handi bat, batasun, freskotasun eta elementu guztien arteko oreka handiagoak beharko zituen ekoizpen batean. Beste behin ere, interpreteen esku-hartzeek, nork bere erara, salbatu egin zuten emanaldia.